Anahtar Kelimeler: Yürütmenin Durdurulması, YD.
Kapsam: Yürütmenin durdurulması kararları bidayet mahkeme yargılamalarıyla sınırlı olarak incelenecek olup, istinaf ve temyiz aşamaları kapsam dışında bırakılmıştır.
Tanım
Yürütmenin durdurulması İdare Hukuku alanında gündeme gelen bir kurumdur. Genel itibarıyla Anayasa ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda (“İYUK”) düzenlenmektedir. Yürütmenin durdurulması, dava konusu edilen idari işlemin yürütülmesinin dava sonuna kadar durdurulması anlamına gelmektedir.
Anayasa madde (m.) 125/5: “İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.” hükmüyle kurumun temelini ve genel çerçevesini düzenlemektedir. Kuruma ilişkin detaylı düzenleme için İYUK m. 27’nin incelenmesi gerekmekte ise de kuruma ilişkin düzenlemeler yalnızca bu maddeyle sınırlı değildir.
Koşullar
İYUK m. 27/2 düzenlemesinde yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için gereken koşullar şu şekilde sayılmıştır:
- İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması,
- İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması.
Koşullar bununla sınırlı değildir. Diğer koşullar için İYUK’un genelinin incelenmesi gerekmektedir.
- Bu kapsamda öncelikle davacının, dava konusu idari işlemin yürütmesinin durdurulmasını talep etmesi gerekmektedir. Zira İYUK m. 27/1 hükmü Danıştay ve idari mahkemelerde dava açılmasının dava konusu idari işlemin yürütmesini durdurmayacağını düzenlemektedir. Bunun istisnası vergi davaları olup İYUK m. 27/4’de bu istisna hakkındaki kapsamlı düzenleme mevcuttur. Bu istisnanın genel kuralı vergi mahkemelerinde vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılmasının, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerinin durdurulacağıdır. İstisnanın istisnası ise maddenin ikinci cümlesinde düzenlenmektedir.
Kararın Sonucu
İYUK m. 28/1 uyarınca yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlar idare tarafından gecikmeksizin yerine getirilmelidir. Kararın yerine getirilmesine ilişkin süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden itibaren 30 günü geçemez.
Karara İtiraz
Mahkemece yürütmenin durdurulması talebi hakkında kabul veya ret yönünde karar verilebilir. Bu kararlara karşı 7 gün içinde itiraz edilebilir (İYUK m. 27/7). Ancak ivedi yargılama usulünün uygulandığı davalarda itiraz yolu kapalıdır (İYUK m. 20/A/2-e). Benzer şekilde merkezi ve ortak sınavlara ilişkin açılan davalarda da mahkemece, yürütmenin durdurulması talebi hakkında, verilen kararlara karşı itiraz yolu kapalıdır (İYUK m. 20/B/1-d).
Av. Musa Armağan ADAL