Anahtar Kelimeler: Kira, Tacir, Tüzel Kişi, İşyeri, Erteleme.
Genel Olarak
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) 11.01.2011 tarihinde kabul edilmiş, 04.02.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
31.03.2011 tarihli ve 6217 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasın Dair Kanun ile TBK’ye eklenen Geçici Madde 2, 04.07.2012 tarihli ve 6353 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değiştirilmiş ve güncel haline gelmiştir. Sözü edilen TBK Geçici Madde :
“Kiracının Türk Ticaret Kanununda tacir olarak sayılan kişiler ile özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişileri olduğu işyeri kiralarında, 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 323, 325, 331, 340, 342, 343, 344, 346 ve 354 üncü maddeleri 1/7/2012 tarihinden itibaren 8 yıl süreyle uygulanmaz. Bu halde, kira sözleşmelerinde bu maddelerde belirtilmiş olan konulara ilişkin olarak sözleşme serbestisi gereği kira sözleşmesi hükümleri tatbik olunur. Kira sözleşmelerinde hüküm olmayan hallerde mülga Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.”
düzenlemesini içermektedir. Bu madde kapsamındaki erteleme hükmünün uygulanması bakımından önem taşıyan iki ölçüt vardır. Bunlardan ilki kira sözleşmesinin niteliğinin işyeri kirası olması, ikinci ise kiracının tacir veya tüzel kişi olmasıdır.
Uygulanması Ertelenen Hükümler
TBK m. 323 : Kira ilişkisinin devrine ilişkindir.
TBK m. 325 : Kiracının kiralananı sözleşme süresinden önce geri vermesine ve bu halde ödeyeceği tazminata ilişkindir.
TBK m. 331 : Kira sözleşmesinin önemli sebeplerin varlığı halinde yasal bildirim süresine uyarak olağanüstü feshine ilişkindir.
TBK m. 340 : Kiracının yararına olmayan, konut ve çatılı işyeri kira sözleşmesinin kurulması ya da sürdürülmesi için şart koşulan bağlantılı sözleşmelerin geçersizliğine ilişkindir.
TBK m. 342 : Güvence verilmesine (depozito) ilişkindir.
TBK m. 343 : Kira sözleşmesinde kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamayacağına ilişkindir.
TBK m. 344 : Kira bedelinin artış oranına ilişkindir.
TBK m. 346 : Kiracıya, kira bedeli ve yan giderler dışında başka bir ödeme yükümlülüğü getirilemeyeceği ve özellikle, kira bedelinin zamanında ödenmemesi halinde ceza koşulu ödeneceğine veya sonraki kira bedellerinin muaccel olacağına ilişkin anlaşmaların geçersiz olacağına dair kiracı aleyhine düzenleme yasağına ilişkindir.
TBK m. 354 : Dava yoluyla kira sözleşmesinin sona erdirilmesine ilişkin hükümlerin kiracı aleyhine değiştirilemeyeceğine ilişkindir.
Uygulanacak Hukuk
Yukarıda belirtilen hükümlerin uygulanmayacağı süre boyunca bu konular hakkında taraflar arasındaki sözleşme hükümleri, sözleşme hükmü bulunmaması halinde ise 818 sayılı mülga Borçlar Kanunu hükümleri uygulanacaktır.
Uygulanmama Süresi Sonu
TBK Geçici m. 2 hükmünde belirtilen süre 01.07.2012 tarihinden itibaren 8 yıldır. Dolayısıyla maddede öngörülen süre 01.07.2020 tarihinde sona ermektedir. Böylece 01.07.2020 tarihinden itibaren TBK hükümlerinin tamamı uygulanabilecektir.
Av. Musa Armağan ADAL